Wydaje się ze wahadło informacyjne o polskiej energetyce przechyliło się w stronę pesymizmu. Po latach niemówienia o problemach – teraz energetyka jest modna i to modna w kolorze czarnym. Dobrze, że problemy są widoczne (a sytuacja jest naprawdę trudna) , gorzej że mamy tendencję do kasandrycznych przepowiedni, które czasami zaciemniają właściwy obraz.

Jednym z koronnych argumentów zwolenników szybkich, nowych inwestycji (też do nich należę) jest wiek polskiej energetyki. Typowe opracowania –  Ponad 75 % elektrowni jest zdekapitalizowanych , a ponad 50 % urządzeń starszych niż 25-30 lat. Dobry argument (tez czasami go używam z umiarem) ale należy mieć świadomość, że wiek metrykalny elektrowni zawodowych nie pokrywa się z rzeczywistym wiekiem technicznym . Tak jak z niektórymi ludźmi, którzy cały czas zachowują siłę i witalność. Miałem ostatnio projekt z mężczyzną , którego spotkałem dopiero na lotnisku, widząc wcześniej jego PESEL obawiałem się o stan zdrowia i ogólna sprawność. Z jakim zaskoczeniem zobaczyłem dynamicznego,  sprężystego faceta w mocno średnim wieku, co prawda z zupełnie łysa głową, ale emanującego siłą i sprawnością. Jeszcze bardziej , po bliższym spotkaniu, kiedy pokazał mi zdjęcia właśnie narodzonego dziecka (!!) oraz żony, bardzo ładna, ale z którą ja bym się trochę obawiał pokazywać, gdyż ewidentnie wyglądałaby na moja hipotetyczną córkę (zaraz po maturze). Przekonał mnie stwierdzeniem (i udowodnił empirycznie), że wiek biologiczny niekoniecznie musi pokrywać się z wiekiem metrykalnym. Tak też jest z większością bloków w energetyce zawodowej. Patrząc na metryczki (30 lat i więcej) – tak naprawdę te ponad 30 lat mają tabliczki znamionowe – natomiast wszystkie elementy zostały gruntownie zmodernizowane. Turbiny (zarówno najpopularniejszych bloków 200 MW jak i 360 / 500 MW) dostały nowe wirniki i bardziej efektywne łopatki, kotły zostały dogłębnie wyremontowane, a systemy automatyki nalezą do klasy światowej. Parametry dyspozycyjności tych bloków są na przyzwoitym poziomie. Problemem tu raczej jest dawna konstrukcja i parametry technologiczne, które odbiegają od dzisiejszych standardów – co finalnie powoduje mniejszą sprawność. Cos w rodzaju starych samochodów (jak doskonale odrestaurowane kubańskie krążowniki szos i nowoczesnych aut hybrydowych). Polska energetyka (bloki) to parametry pary 13 MPa ciśnienie i 535/535 C temperatura (bloki 200 MW) i 18,3 MPa i 540 C (bloki 360 MW)pozwalają na osiągnięcie sprawności góra 37 %, kiedy teraz nawet przy w miarę umiarkowanych parametrach (jako nowy blok w Bełchatowie) 26,6 MPa 554/582 C można osiągnąć bez trudu 42 %, a w najlepszych europejskich rozwiązaniach i wyżej. Zostajemy więc z modelami, które dają prąd – ale nie tak efektywnie i ekonomicznie jak mogłyby robić nowe instalacje.

Problemem energetyki polskiej są nie same duże elektrownie zawodowe, ale mniejsze instalacje (stare i jest ich trochę) oraz wzrost zużycia energii w przyszłych latach.  Wykres poniżej pokazuje moc systemu energetycznego (MW) w Polsce na tle konsumpcji energii (szczyt zapotrzebowania) przy założonym wzroście 3 lub 6 % rocznie

Na dzień dzisiejszy sytuacja jeszcze komfortowa – nadwyżka ok 30 % (około 20 % jest uznawane za granice bezpieczeństwa), ale należy liczyć się z włączeniami części mocy (nie energetyki zawodowej ale mniejszych obiektów). Jeśli zużycie energii będzie rosło (a w tym roku właśnie około 6 % pokazują statystyki) to linie przetną się bardzo szybko.  Możliwości obrony jest kilka i niekoniecznie najczarniejszy wariant musi się sprawdzić :

Po pierwsze – można oczywiście budować nowe moce – fioletowa linia nie opadnie a będzie się podnosić –  należy pamiętać jednak, że wymaga to czasu –od samej decyzji, obecnie co najmniej 2-3 lat turbiny gazowe i 5-7 bloki węglowe. Dzisiejsze otwarcie kopert w przetargu na bloki w Opolu pokazuje rozbieżności między środkami na inwestycje (PGE – 9 mld PLN – tj. ok 1,25 tys. Euro za kWh wobec oferty – 11 mld)

Po drugie – można nie wyłączać starych bloków – za wszelką cenę reanimować małe nieefektywne instalacje – wtedy linia fioletowa nie będzie opadać, a problem odsunie się trochę w przyszłość.

Po trzecie – można ograniczać zapotrzebowanie szczytowe – obecnie około 23 – 24 000 MW, ale tylko w wybranych godzinach – jeśli udałoby się przekonać konsumentów do ograniczenia zużycia (np. drogą energią) – ratuje to system (przesuwa czerwoną i zielona linię w dół) (to jedna z koncepcji Smart Grid – tzw. Demand Side Management, ale pewnie możliwa dopiero po 2020 z uwagi na konieczność inwestycji)