Scenariusz jest dobrze znany dla większości polskich emerytów. Bardzo atrakcyjna oferta wycieczki do miejsc świętych lub znanych do tej pory z kolorowych pocztówek. Dodatkowo spotkanie z ciekawą osobą, śmieszny występ kabaretowy lub sceniczny i świetna okazja żeby zawrzeć nowe przyjaźnie. Właściwie za darmo lub za naprawdę symboliczną opłatą, a więc nic strasznego dla napiętego budżetu, a tyle możliwych atrakcji. Kilka zdań napisanych na dole bardzo drobnym drukiem, które jednak umykają, bo patrzymy tylko na kolorowe obrazki. A potem… znany scenariusz. Coś co Amerykanie określają nazwą „no free lunch” – tak naprawdę nic nie ma za darmo. Podczas super wycieczki jest też i super prezentacja i super marketingowe triki. Nagle budzimy się w domu z zestawem zdrowotnych garnków i magiczną kołdrą, a na dodatek z komornikiem wchodzącym nam na rentę. Dlaczego nie, końcu… wiedzieliśmy na co się decydowaliśmy, a kołdra może naprawdę będzie magiczna.

Właśnie wyciekły informacje ze spotkania z przedstawicielem EBI (Europejski Bank Inwestycyjny) o tzw. Funduszu Modernizacyjnym – czyli europejskich pieniądzach na modernizację projektów energetycznych, funduszu pochodzącym z opłat emisyjnych (wnoszonych przez poszczególne państwa). EBI przypomnia, że nie tylko właśnie ten Bank będzie decydował o wyborze wspieranych projektów, ale także, że nie zostaną dofinansowane żadne projekty jeśli w nich emisja CO2 przekroczy prób 550 g/kWh. Smutne to i bolesne, bo niestety sprawdzają się wszelkie przypuszczenia dotyczące realnego wyglądu tzw. konkluzji klimatycznych z października ubiegłego roku, o których pisałem tutaj

„No free lunch” – czyli i tak sami płacimy za Fundusz Modernizacyjny. Cała koncepcja opiera się o stworzenie specjalnego funduszu z tzw. darmowych pozwoleń emisyjnych. Przypomina to koncepcję oszczędzania na domowym gotowaniu i skorzystania z super promocyjnej restauracji, tylko, że obiad w niej sam w sobie jest darmowy, ale w zamian musimy zapłacić za karnet wstępu i to w wysokości rujnującej nasz domowy budżet. Ostatnie konkluzje (2014) Pakietu Klimatycznego, które pewnie zostaną wzmocnione na grudniowym Szczycie Klimatycznym w Paryżu, wymuszają kolejne redukcje emisji CO2 (do poziomu minus 40 % od (realnie) naszej emisji w 2005). Działa to w ten sposób, że i tak (jak zredukujemy emisję) to za każdą wyprodukowaną tonę CO2, elektrownia będzie płacić za certyfikat emisyjny (cena ustalana w teoretycznie wolnym handlu w systemie ETS). Certyfikat produkcji tony CO2 to dziś 7 Euro za tonę, a prognozowane jest w latach 2020-2030 może 27, a może nawet 40 Euro/t. Z tych (ogólnoeuropejskich) pozwoleń, wydzielana jest pula 2%, która sprzedawana jest specjalnie po to, żeby utworzyć Fundusz Modernizacyjny, z którego potem będą finansowane projekty w krajach uboższych – m.in. w Polsce. Kluczowe jest to, że nożyce cenowe uderzają w Polskę w dwie strony – nie dość, że musimy gwałtownie obniżać emisję własną – do poziomu ok. 80 mln ton rocznie – sama energetyka – w roku 2030 –a na dziś emitujemy tak około 130 mln ton (a więc musimy inwestować), ale i tak będziemy za pozostałą emisję płacić. Płacić dużo więcej niż obecnie (tak od 2 do 9 razy w zależności od ceny certyfikatów). Jak te ceny będą wysokie – to i Fundusz Modernizacji będzie miał pieniądze (ale za to obciążamy się za emisje), jak ceny będą niskie (i energetyka oddycha) to z kolei w funduszu nie będzie środków. Pisanie więc gdzie niegdzie, że „entuzjastyczne” prognozy mówią o certyfikatach po 40 euro/tonę (a więc i miliardach w funduszu) to całkowity brak entuzjazmu w energetyce (przynajmniej węglowej) która podwoi za to swoje koszty produkcji.

„Kto serwuje dania ten też ustala menu”. Darmowy w założeniu i korzystny dla Polski fundusz zapewniający modernizację, w samych pisemnych dokumentach z konkluzji klimatycznych w październiku ubiegłego roku otrzymał zapis, który od razu mnie zaniepokoił. Poza niejasnym kryterium, który kraj ile dostanie (nikt tego dokładnie nie wie, wciąż mówi się tylko o „szacunkach”), jest też jasno napisane, że projekty będzie wybierał EBI (Europejski Bank Inwestycyjny) i nawet też dokładnie, że „wpływy z rezerwy będą wykorzystywane do zwiększenia efektywności energetycznej i do modernizacji systemów energetycznych tych państw członkowskich, tak by ich obywatele mogli korzystać z czystszej i bezpiecznej energii po przystępnej cenie”. Po ostatnich wypowiedziach przedstawiciela EBI już nawet wiemy dokładnie jakich – limit 550 g/kWh to eliminacja jakichkolwiek projektów z elektrowni węglowych (dzisiaj ich emisja z tych najbardziej sprawnych to ok 850-900 g/kWh i nie ma szans żeby to zmniejszyć). Taki limit oznacza więc ,że fundusz wspiera tylko energetykę odnawialną lub… energetykę gazową (ona jest na poziomach 450-500 g/kWh).

Dosyć to paradoksalne, że większość środków z opłat emisyjnych zapewni energetyka węglowa jednocześnie nie mając szans na ugryzienie choćby małego kawałka. Na osłodę w wypowiedziach EBI pozostaje jeszcze tylko możliwość finansowania tzw. CCS (Carbon Capture and Storage) – instalacji eliminacji CO2 ze spalin w elektrowniach. Ładnie wygląda w obłych zdaniach i prezentacjach natomiast bardzo nieładnie technicznie. Projekty CCS są ekstremalnie drogie i na razie maja wspólna cechę… nie działają. Oczywiście na to EBI ma odpowiedź, że może dziś i nie, ale może zadziałają po roku 2020, ale warto przypomnieć, że wielkie nadzieje (i plany) w CCS pokładano już około roku 2006, a potem 2009 i dalej żadne dostępne komercyjnie technologie nie są osiągalne. CCS trochę przypomina więc, uwspółcześnioną wersję mitu o jednorożcu- wiadomo, że istnieje, tylko nikt nie widział go na własne oczy, a poza tym oswoić go może tylko dziewica, a o taką w naszych czasach coraz trudniej. Energetyka węglowa raczej jednak musi się obyć więc bez obiadku.

Co można wobec tego poradzić w takim przypadku. Chyba dokładnie to samo co słychać w artykułach dotyczących emerytów na wycieczkach z garnkami i kołdrami – przecież widzieli co podpisują, a każdy przecież czytać umie. Jeśli jest umowa to trzeba zaciskać zęby, płacić i … liczyć resztki emerytury, co też i nastąpi w naszym przypadku.