Rano w wiadomościach zobaczyłem kartonowe pudła, w których znajdowało się prawie milion głosów wzywających do referendum w sprawie nowej reformy oświaty. Zaskoczyło mnie, jak duża ilość osób chciałaby nadal trzymać się dawnego progu (7 lat) i dawnego modelu edukacyjnego. Uczenie dzieci jest zawsze dużym problemem. Z jednej strony przewrażliwieni rodzice (wiem coś o tym z mojego doświadczenia), problem szkół i finansów z drugiej (również coś na ten temat z własnego doświadczenia mogę powiedzieć) Mimo wszystko obserwuję chęć, żeby świat został taki jaki znamy i lubimy …. A niestety  świat  się zmienia.

Na początek skok do Korei. Zadziwiające jak wiele – historycznie – mamy wspólnego z Koreańczykami. Kraj (obecnie Korea Południowa to ok 50 mln, Północna 22) historycznie wciśnięty pomiędzy dwa mocarstwa – Chiny i Japonię, na przemian rozkwitający w krótkich momentach świetności żeby za chwile ulec katastrofalnym najazdom, grabieżom i okupacji. Historycznie – tysiące lat zmagań – w pierwszym tysiącleciu głównie ze strony Chin, a potem (szczególnie XVI wiek) to czas Japonii. W międzyczasie niesamowite osiągnięcia techniczne – my znamy czcionki i książki Gutenberga (1450) a Koreańczycy stosowali już metalowe ruchome czcionki drukarskie w połowie XIII wieku (potrzeba jest matką wynalazku –  spalił się wielki pałac cesarski z olbrzymią kolekcją książek – należało je natychmiast przywrócić do życia).  Koszmarem dla Koreańczyków (jak i dla nas) był wiek XX-ty , krajem władała Japonia (protektorat), próby uzyskania niepodległości 1917-1919, potem tragiczne czasy II wojny światowej i efekt wyzwolenia w postaci podziału kraju przez dwa bloki. Na początek jak zawsze niby w kierunku zjednoczenia, finalnie wojna koreańska 1950-1953. Paradoksalnie komunistów na północy wcale nie było (jeśli już to znacznie więcej na terenie obecnej Korei Południowej, było nawet coś co nazywa się powstaniem na wyspie Czedżu – rodzaj krwawo stłumionej rebelii, ale przy twórczym współudziale stalinowskich sił specjalnych stworzono i legendę i siły bezpieczeństwa i armię, i najechano południową część w 1950. Mało kto teraz pamięta, ale wojna koreańska która wybuchła w następstwie tej agresji prowadzona była (oficjalnie) nie przez Stany Zjednoczone, ale przez ONZ (niedopatrzenie radzieckiego członka Rady Bezpieczeństwa umożliwiło przegłosowanie rezolucji potępiającej atak i ustanawiającej siły wojskowe do pomocy Koreańczykom, oczywiście głównie z zasobów amerykańskich). Finałem było przesuńcie najpierw całej wojny do samego południowego krańca półwyspu (atak północy) , potem kontrofensywa amerykańska , odbicie Seulu i dojście prawie do północnego krańca Korei, następnie wmieszanie się Chin (prawie 300 tys. ochotników którzy stracili życie – ochotników teoretycznie, bo były to dywizje regularne), znowu prawie pod Seul, i kolejna kontrofensywa i ustalenie linii frontu prawie jak na początku awantury. Było też niedaleko do globalnej wojny światowej. Głównodowodzący siłami ONZ – McArthur miał już gotowe rozwiązanie, zrzucenie kilkunastu lub kilkudziesięciu bomb atomowych, został jednak odwołany.  Z drugiej strony umarł Stalin i wielkie mocarstwa zabrały swoje zabawki zostawiając swoje kawałki kraju jak poprzednio i Koreańczyków na granicy  technologii (poza wojskowymi) kamienia łupanego. Korea (przynajmniej Południowa) nie była tym zrażona, zniszczenie kraju odbyło się nie raz, w krótkim czasie przeszła więc do ofensywy gospodarczej czego wynikiem jest 15 miejsce w rankingu PKB (1,1 bln) (gdzie Polska jest na 22 z 0,5). W Korei praktycznie nie ma żadnych bogactw naturalnych, jakiś żyznych terenów uprawnych, gigantycznych możliwości technologicznych, handlowych czy w ogóle czegokolwiek co mogłoby pomóc w rozwoju. Poza jednym – uporem i konsekwencją samych Koreańczyków. Postawili na jedno – edukację i szkolenia. Dziś ponad 80 % obywateli kończy wyższe studia, kult wiedzy jest wszechogarniający. Pewnie może i przesadzają bo nacisk jest ogromny – dzieci i młodzież po prostu uczą się bez przerwy. System koreański to klasyczne 6-3-3-4 (jak w Polsce) ale oczywiście do szkół idą już 6-cio latki i każda z rodzin oczywiście przygotowuje je już wcześniej. Matura w Korei jest wydarzeniem ogólnonarodowym (notabene zdaje się ją w jednym tylko dniu ze wszystkich przedmiotów) – łącznie z globalną zmianą ruchu ulicznego, tak aby nie przeszkadzać korkami ulicznymi tym, którzy zdają maturę. System koreański to właściwie też obowiązujący dziś system w całych Chinach – gigantyczne skupienie rodziców na maksymalnej edukacji dzieci – nauka codzienna plus zajęcia dodatkowe, plus zajęcia w weekendy, instrumenty muzyczne, matematyka (dodatkowa), itp. Wakacje zwykle ograniczane do kilku dni (realnie) bo nominalne miesiące jak u nas, spędzane są przez dzieci na dodatkowych obozach naukowych i kursach przygotowawczych.

Na pewno jest to przesada i zabranie dzieciom części dzieciństwa, ale są też efekty – w każdej klasyfikacji obecnie – szczególnie jeśli cokolwiek związane z matematyką – we wszystkich światowych (lub amerykańskich) testach – Koreańczycy są na pierwszym miejscu. Pamiętam moją szczególna dumę ojca kiedy moja córka zdobyła zaszczytne 3 miejsce w tzw. „Math Olympics”  , szczególna dumę ponieważ była jedynym nie-azjatyckim dzieckiem w pierwszej 6-tce. Nie zdajemy sobie do końca sprawy z podniesienia poprzeczki konkurencyjności – szczególnie w naukach ścisłych i efektów globalizacji. Jeśli mówimy o jakimkolwiek kierunku rozwoju innowacyjnego, wartości dodanej czy intelektualnej – to niestety musimy pogodzić się z wymaganiami obecnego świata – a w nim 6-cio letnie dzieci w pierwszej klasie to nawet nie standard, a raczej stare rozwiązanie bo kontakt z nauką przesuwa się w kierunku 5-cio latków.

Można nad tym płakać i ubolewać i przedstawiać opinie psychologów że tracą dzieciństwo – ale taki zbudowaliśmy świat. Żadne referendum czy utrzymywanie systemów edukacyjnych do jakich byliśmy przyzwyczajeni – tego nie zmieni. Możemy oczywiście twierdzić, że my wyrośliśmy na rozsądnych ludzi (choć czasami patrząc na wiadomości z kłótni politycznych ma się pewne wątpliwości) a uczyliśmy się w normalnych typowych szkołach.  Tylko że były to czasy bez IT, bez globalizacji i ogólnoświatowego wyścigu edukacyjnego szczurów. Musimy niestety zdecydować się – albo dać wolny wybór rodzicom – czy chcą dzieci wtłoczyć w morderczy wyścig edukacyjny czy też daż im radosne dzieciństwo bez zaprzątania głowy zbyt dużym bagażem wiedzy. W tym drugim przypadku mam czasami wątpliwości czy potem wolny czas i spokojne dzieciństwo nie kończy się też (często) wspaniałymi grami w wirtualnym komputerowym świecie i „Diablo III”, Snajper lub Wiedźmin zamiast matematyki lub języków.

Koreańczyków w nacisku na dzieci nie dogonimy. Pewnie też nie powinniśmy się ścigać w przesuwaniu edukacji na 3-latki lub azjatyckiemu podejściu do kilkudniowych wakacji. Musimy znaleźć odpowiednią kombinację starannej edukacji i kreatywności. Ale 6-cio latki w szkole to w obecnym świecie standard i nawet w technologicznym świecie konieczność. No chyba że chcemy żeby potem …. tylko pracowały przy taśmie i grały w gry całe życie …..